Öncelikle Ekonomik Durum, Sosyal Durum Ve Eğitim Durumu. Civar İllere Baktığımızda Ardahan Sonuncu Sırada. Eğitim Çok Önemli, Burada Gerek Ardahan Halkı Gerekse Hükümetin Önceliği Eğitime Vermesi Lazım.
Türkiye’de İnşaat sektöründe göze çarpan lüks Villalar, Köşkler ve Yalılar ile ismi öne çıkan Yüksek Mimar ve Mühendis Celal Uygur, Ardahan’da doğup büyüdüğü büyük Sütlüce Köyüne su getirtip, doğduğu evi yenileyerek köyün hizmetine sunmuş. Celal Uygur’u ziyaret edip sıcak ve samimi ortamda sohbet etmeye başlamadan önce Celal Uygur’u tanıtalım.
YENİ SAYFA: Celal Uygur Kimdir?
Yüksek Mimar ve Mühendis Celal Uygur, 1944 yılında Ardahan Büyük Sütlüce Köyünde dünyaya geldi. İstanbul Haydarpaşa Fen Bölümünden yüksek başarıyla mezun olduktan sonra İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesini yüksek Mimar olarak 1969 yılında bitirdi. Öğrencilik yıllarından itibaren çalışmaya başladı. Celal Uygur evli olup 2 çocuk ve 4 torun sahibidir. Celal Uygur kardeşleri Cevdet Uygur ve Cemal Uygur ile birlikte 1970-1985 tarihleri arasında ” 3C Mühendislik-Mimarlık” adı altında çeşitli alanlarda Proje ve taahit yapmayı sürdürmüş. 1986’da etkin bir güçbirliği kararı alarak ” 3C Mühendislik Mimarlık İnşaat ve Taahhüt A.Ş” oluşturmuştur. 3C İnşaat A.Ş Konut, Endüsri ve Ticari yapılar, eski eser, yalı, köşk, steril üretim alanları, yönetim binaları, mimari proje ve uygulama, dekorasyon proje ve uygulamaları alanında başarılı faaliyetler gerçekleştirmektedir. 3C yönetim kurulu Başkanı Celal Uygur, 1984 yıllında Feniş İnşaat A.Ş korsosiyomunu kurdu. Kurucu ortak ve genel müdür olarak görev yaptı. Feniş İnşaat toplu villalar ve sanayi yapılar gerçekleştirdi. 1994 yılında Makina Sanayi alanında faaliyet gösteren Hazar Lmt. Şirketini kurdu. Hazar Lmt. Otomotiv parçaları yan sanayi üretimi yapıp çoğunlukla ihracata yönelik çalışmaktadır.
Türkiye’nin en tanınmış İş İnsanları için yaptığı Lüks Villalar, Köşkler ve Yalılar bulunuyor. Celal Uygur’un kurmuş olduğu 3C Mühendislik Mimarlık ve İnşaat A.Ş’nin proje dekorasyon ve uygulamasını gerçekleştirdiği ünlü projelerden bazıları şöyle sıralanabilir.
3C İnşaat’ın Gerçekleştirdiği Projeler
Rahmi Koç Köşkü (Tarabya), Sedberk Hanım Müzesi (Sarıyer), Tansu-Özer Uşuran Çiler Yalısı (Yeniköy) Ali Üstay- Bilger Duruman Villası (Tarabya), Ali Rıza Çarmıklı Köşkü (Tarabya), Topser Köşk İnşaatları (Büyükdere), Şakir Eczacıbaşı Evi (Nişantaşı), M.Hattat Yalısı (Yeniköy), Yüzel Çelik Köşkü (Levent), Deniz-Ayhan Şahenk Köşkü (Emirgan), Murat Sitesi (Bayramoğlu), Haydar Bey Sitesi (Tarabya), Çamıklı Köşkler Sitesi (Tarabya), Emin Hatat Yalısı (Kandili) Ural Ataman Köşkü (Tarabya), Nazlı Ilıcak Köşkü (Beylerbeyi), Korkmaz Yiğit Köşkleri (Polonezköy), Gökhan Çelik Köşkü (Beykoz), Yücel Çelik Köşkü (Bodrum), Altan Demirdere Köşkü (Beykoz), Yılmaz Ulusoy Köşkleri (Arnavutköy)
İdari ve Ticari Yapılar
Stad Han Mecidiyeköy, Başmısırlı Han, Cevahiroğlu İş Hanı, Kayacıoğlu İş Hanı, Feniş Aliminyum İdari Binası, Mesta Apart Otel, Eczacıbaşı Holding Genel Müdürlüğü, Hilton Oteli 100 Odalar, Hilton Büyük Toplantı Salonu, Uygur İş Merkezi, Korçelik İş Merkezi, Novartis Genel Müdürlüğü, Feniş Holding Yönetim Binası, Nippon Sigorta Yönetim Binası, Oriflame Kozmetik Ürünleri, Uygur İş Merkezleri
Endustri Yapıları
Emayetaş A.Ş, Korçelik, Gümüşsuyu Halı, Yalçınkaya, Pres Döküm, Silosan Üretim Tesisleri, Feniş Sistem Eksasuar Tesisleri, Eczacıbaşı Steril Laboratuvarı, Fepor Gebze Tesisleri, Cihaner Denizcilik Tesisleri, İzka-Rabak Ek Fabrika İnşaatı, Novartis İlaç Fabrikası, Eczacıbaşı Serum Fabrikası, Korçelik Fabrikası, Eczacıbaşı Hastane Ürünleri, Dr. İbrahim Etem Ulagay İlaç Sanayi, Feget İlaç Sanayi, Çarfarma A.Ş
Şirketin yöneticileri Celal Uygur, Cevdet Uygur ve Cemal Uygur ayrı ayrı ferdi olarak 1990 – 2008 yılları arasında her yıl İstanbul vergi rekortmeni ve ilk 100 iş insanı listesinde yer almış , İstanbul Ticaret Odası tarafından her yıl bronz madalya ile takdir edilerek ödüllendirilmiştir.
YENİ SAYFA: Ardahan’da yapılan gelişmeleri yakından takip ediyorsunuz. Sizce Merkezi hükümet ve yerel yönetimlerin yaptığı yatırımları yeterli buluyor musunuz?
- Ardahan’ı az gelişmiş görüyorum. 1986’da ailemi İstanbul’a getirdim. Ardahan’da uzak akrabalarım ve yakın dostlarım kaldı. Kız kardeşim yılın belirli zamanında köyümüzde yaşamaktadır. Eskiden köyümüzde 40 hanenin yaklaşık 15 hanesi zavutçuluk yani kaşar yapıyordu. Her bir zavutçu bir kaç köyün sütünü alırdı. 2006’da Ardahan Valiliği daveti üzerine bir grup iş adamı heyeti ile Ardahan’a gittim. O dönem köyüme gittiğim zaman kaşar yapılmadığını gördüm. Sorduğumda köyde akarsu olmadığı için Sağlık Bakanlığının izin vermediğini söylediler. Köyde su yok, yol yok. Ardahan Valisi ile yaptığım görüşme neticesinde köyün önce yol sorununu ve katkılarımızla su sorununu da çözdük. Tüm evlerin içinde buzdolabı, mutfak , banyo, bulaşık makinası ve tüm evlerin çatısında güneş enerjisi ile sıcak su akıyor. Daha sonra doğduğum evi ve ahırı yenileyerek köylünün yararlanması için çok amaçlı hizmetine sunduk. Ardahan Üniversitesi talebi üzerine, hiç bir ücret etmeden Üniversite yerleşkesi içinde yapımı planlanan ilkokul ve ortaokul için 3500 m2 toplamda 7000 m2 inşaat projeleri hazırlayıp hibe ettik. Projenin Ardahan Eğitimine büyük katkısı olacak.
YENİ SAYFA: Sizce Ardahan’da öncelikle yapılması gereken nelerdir?
-Öncelikle Ekonomik Durum, Sosyal Durum Ve Eğitim Durumu. Civar İllere Baktığımızda Ardahan Sonuncu Sırada. Eğitim Çok Önemli, Burada Gerek Ardahan Halkı Gerekse Hükümetin Önceliği Eğitime Vermesi Lazım. Ardahan’da kalkınma eğitim ve köylerde olmalı. Üretimin artmasının sağlanması için gerekenler araştırılmalı ve yaptırılmalı.
YENİ SAYFA: Ardahan ekonomisini nasıl görüyorsunuz?
- Ardahan ekonomisini çok zayıf görüyorum. Ardahan’da arıcılık var, kaz var, hayvancılık var, kaşar var. Geliştirelim deniyor, nasıl geliştirelim? Geliştirmek için ürettiğinizi dışarıya satmanız gerekiyor. Nereye satacaksınız? Ulaşım çok uzak, maliyet yüksek. Bunun süvanize edilmesi gerekir. Ürettiğiniz ürünü ne kadar zaman içinde nerede satabilirsiniz? 6 ay kış var. Ürünü bir yerden bir yere göndermek için aradaki maliyette çok önemli. Üretim miktarı çok olmalı ki üreten kar edebilmeli. Bakın ben 59 yıl önce İstanbul’a geldim. Ben köydeyken yaklaşık 15 ev Kaşar yapıyordu. Her evde yaklaşık 100 büyük baş hayvan vardı. Gelen misafirlere kuzu ikram ediliyordu. Şimdi her evde 5-6 hayvan ancak var. Et işleyecek bir kombine var. Kesecek hayvan yok. Peyniri, sütü, yumurtayı marketten alıyorlar. Ardahan’da ekonomi böyle olmuş şimdi ben ne diyeyim. Kalkınmayı üretimi çoğaltması, tarlanın ekilmesi, hayvancılığa, tarıma önem verilmesi lazım ki peşine sanayi gelsin.
YENİ SAYFA:Peki önerileriniz var mı bu konuda?
-Ardahan Üniversitesi kuruldu, desteklenmesi gerekiyor. Eğitim çok önemli. Biz iş insanları SERKA’nın önerdiği bir gelirle Sanayi Ticaretini geliştiren işlere yoğunlaşmalı. Sınır kapıları açılmalı, sınır ülkelerine ihtiyaçlarına göre üretim yapılıp ihracat edilmeli. Kardeşimle Ardahan’da bir imalat yatırımımız var. Kura Yapı ve Makina elemanları İnş. Tur.Tarım Gıda San. Tic. Ltd. Şti. Kısa süre içinde ürettiği ürünleri çevre ülkelere ve İstanbul’da birleştirip yurt dışına ihraç edeceğiz. Kemer Golf Kulübü sporcusu olan damadım, çocuğum ve gençlerde derecesi olan torunum bu yaz Ardahan Golf Kulübünü ziyaret ederek Federasyon ve Sporcuları desteklediler ve teşvik ettiler. İş adamlarının yatırım konusunda elini taşın altına koyması gerekiyor. Geri dönüşler olduğunu görüyorum. Özelikle emekliler geri gidiyor. Gençlerin orada kalıp çalışması için teşvik edilmeleri gerekir. Kooperatifleşme olmalı yani birleşme olmalı, Köylüler birleşme konusunda teşvik edilmeli. Valilik, Belediye, Sanayi odası nasıl teşvik verebiliyorsa vermeli. Köylüler ürünü kendisi üretip satmalı. Ardahan kalkınması köylerden başlar. Emekli o temiz havayı, organik beslenmeyi bırakıp İstanbul’da niye otursun. Her şey var orada. Oraya gidince alışveriş yapacak, ticaret yapacak piyasaya hareket gelecek. Ardahan nüfusu 95 bine düştü. Oysa sadece İstanbul’da 250 bin Ardahanlı yaşıyor.
Hayvancılığı artırmak ve Organik Tarımı teşvik etmek gerekiyor. Zaten ürünler organik. Bunun pazarlanması ve algısı lazım. Tarım Ürünlerinden faydalanabilmek, tesis kurabilmek için sürekli ve yeterli hayvan kesimi ve hayvan yetiştiriciliği sanayi için kullanılmalıdır. Kaşar üreticileri süt parasını 6 ay önce mevcut bedelinin altında köylüye veriyor. Bunun için yetkililerin tedbir alması gerekir. Oysa köylü birleşip kooperatifleşirse kaşar peynirini kendileri üretip satarsa daha fazla kazanacaklar. Bu da hayvancılığı artırır, Ekonomiyi artırır ve köylünün de geliri artar. Ardahan Ekonomisinin gelişmesi için üretim olacak. Atatürk ”Köylü milletin efendisidir” sözünü boşa söylememiş. Köylü üretirse, köylü biçerse ekonomi gelişir. Turizm ve konaklama kalitesine de önem verilmelidir. Çıldır Gölü Turizmi, Golf Turizmi de Ardahan’da başlatılmalı, alt yapı ve konaklamaya önem verilmeli.
YENİ SAYFA: Ardahan’da sanayi neden gelişmiyor?
-Önce üreteceksin. Ürettiklerini belirli bir noktaya getirdikten sonra etinden, sütünden yararlanıp işletip satmak için tesis kuracaksın. Sanayi için Ardahan’da ne üretip nereye satacaksınız. Civar komşu köylerden tesis kurmak için hammadde lazım. Hammadde uzaktan getirdiğin zaman maliyet, ürettiğini satmak için uzak bir mesafeye göndermek ayrı maliyet. İstanbul’daki adam Sakarya’da ve Kocaeli’nde hammaddenin olduğu yerde yatırım yapıp hemen yanındaki İstanbul’a satmak varken neden uzak bir yere yatırım yapsın.
YENİ SAYFA: Türkiye’nin ekonomik gidişatı değerlendirirmisiniz?
-Türkiye’de ve bütün Dünyada ekonomiler iyi değil. Üreteceksin, satacaksın sonra ürettiklerini pazalayacaksın bunlar önemli. Ekonomiyi yürüten en önemli gelişmeyi sağlayan sebeplerden biri de İnşaat sektörüdür. İnşaatta yaklaşık 300 kalem mal var. Bunlar üretiliyor. İnşaat olunca üretim olur. İnşaat durgun şu anda devam ettirmek gerekiyor. Durgunluğun sebebi geçen yıldaki döviz kurlardan dolayı bir panik. Konut açığı devam ediyor. depreme dayanıklı yapıların olması lazım. Ben kısa sürede Türkiye ekonomisinin bu durgunluğu atlatacağına inanıyorum. Türkiye Ekonomisini algılara rağmen güçlü görüyorum.
YENİ SAYFA: Hangi sivil toplum kuruluşlarında yer alıyorsunuz?
- Kars Ardahan Iğdır Kalkınma Vakfı kurucu üyesiyim. İMSAD İnşaat Malzemeleri Sanayiciler Derneği Koruyucu üyesiyim. Taşkışla Eğitim ve Kültür Derneği Kurucu Üyesi ve Başkanı, Zincirlikuyu Geliştirme ve Güzelleştirme Derneği Üyesi ve Başkanıyım. Levent Geliştirme Güzelleştirme Derneği Kurucu Başkanıyım. Kars Ardahan Iğdır Vakfı aralığı ile ben ve ailem her yıl yaklaşık 25 Öğrenciye burs veriyoruz.
