Şehirleşmenin yoğunlaştığı Türkiye’de konut tercihlerinde "apartman mı, site mi?" sorusu, yalnızca bireysel bir tercih değil, toplumsal ve şehir planlama açısından kritik bir mesele haline gelmiştir. Mimar Filiz Cingi Yurdakul, bu konuda yaptığı açıklamada, mevcut yapılaşma pratiklerinin avantaj ve dezavantajlarını değerlendirdi.
“Her bireyin hakkı, sağlıklı, estetik ve sosyal donatılara sahip bir konutta yaşamaktır. Ancak Türkiye’de, şehirlerimizdeki sosyal ve ulaşım olanaksızlıkları kapalı sitelerin oluşumunu teşvik etmiştir.” açıklamasında bulunan Mimar Filiz Cingi Yurdakul “Kapalı siteler, bazen daha kısıtlı yaşam alanları sunsa da sosyal olanaklar, güvenlik, spor alanları, yürüyüş yolları ve otopark gibi avantajlarıyla bu dezavantajları telafi edebilmektedir. İnsanlar, daha küçük birimlerde yaşamayı bu olanaklarla birlikte tercih edebilmektedir.” dedi.
Türkiye’de konut seçimi sırasında yapılan yönlendirmelerde, apartman ve site karşılaştırmalarının genellikle sosyoekonomik ve sosyokültürel boyutlar üzerinden ele aldığını aktaran Filiz Cingi Yurdakul “Avantaj ve dezavantaj değerlendirmelerinde, siteler için aidat giderleri, kapalı bir kültürel çevre ve şehir dokusundan kopukluk dezavantaj olarak görülürken; apartmanlar için güvenlik eksikliği, sosyal olanakların yetersizliği ve otopark sorunları ön plana çıkar. Aslında, apartmanlar için şehir merkezlerinde oluşturulması gereken sosyal ve fiziksel olanakların eksikliği, gelişmiş ülkelerde nadiren görülen kapalı site ve villa projelerinin Türkiye’de yaygınlaşmasına yol açmıştır. Gelişmiş ülkelerde, en lüks konut bölgelerinde bile insanlar şehirden veya çevresinden kopmak istemez; parklarda yürüyüş yapar, yeterli spor olanaklarından faydalanır. Otopark ve ulaşım sorunları olsa da bir düzen mevcuttur ve toplum bu düzene uyum sağlar.” diye konuştu.
“Sınırlar mimari projelerin gelişimini kısıtlar”
Apartmanlar şehir merkezlerinde yoğunlaşırken; siteler için daha büyük parsel büyüklükleri gerektiğinden genel olarak şehir merkezi dışında kaldığını ifade eden Filiz Cingi Yurdakul, toplu taşımanın yoğun kullanıldığı şehirlerde, şehir merkezlerinin cazibesini koruduğunun altını çizdi. Yurdakul diğer önemli kriteri ise şu sözlerle ifade etti: “Şehir merkezlerindeki parsellerin çoğunun klasik parsel olarak nitelendirilmiş olup, imar yönetmeliklerine uyma zorunluluğu vardır. Kurallar, kat yükseklikleri ve yapı genişliklerini sınırlar ve ne yazık ki farklı mimari projelerin gelişimini kısıtlar. Bu durum, sadece cephe malzemeleri ve pencere ebatları gibi detaylarla farklılık yaratılmasına olanak tanır. Sitelerde ise yapılaşma koşulları daha esnektir, bu durum estetik ve özgün mimari yapıların oluşmasına imkan sağlar.”
Şehirden Kopmamak Mümkün mü?
“Yakın gelecekte, şehir merkezlerinde belediyeler tarafından kapalı otoparklar, mahalle spor merkezleri, yürüyüş parkurları, bisiklet yolları ve çocuk oyun alanları yapılmazsa; toplu ulaşımda özellikle metro kullanımını artıracak adımlar atılmazsa, kapalı site projeleri yaygınlaşmaya devam edecektir.” diyen Filiz Cingi Yurdakul “Bu durum ise uzun vadede şehir merkezlerinin sessizleşmesine ve değer kaybetmesine neden olacaktır. Şehir merkezleri hepimizindir ve şehir merkezinin estetiği, konforu ve ulaşılabilirliği tüm toplumu ilgilendirir.” diyerek ideal çözümü şu şekilde sıraladı;
-Şehir merkezlerinde parsel bazlı kentsel dönüşüm yerine, büyük ölçekli kentsel dönüşüm projeleri planlanmalı ve kapalı olmayan, karma kullanımlı projeler hayata geçirilmelidir.
-Konut, ofis ve ticaret birimlerinin bir arada olduğu, sürdürülebilir, mevcut kent dokusuna, yerel mimariye ve gelecek vizyonuna uyumlu, depreme dayanıklı ve sosyal olanaklarla donatılmış projeler, şehir merkezlerine değer katacaktır. Bu projeler, şehir merkezlerindeki sinema, tiyatro ve müzeler gibi kültürel alanlara yakınlıklarıyla da cazibe yaratacaklardır. Bu nitelikte projeler şehirlerimizin değerini de artıracaklardır.
